AIDS (Edinilmiş Bağışıklık Yetmezliği Sendromu), doğrudan bulaşan bir hastalık değildir. AIDS’e neden olan virüs HIV (İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü)’dür. Yani bir kişiye AIDS değil, HIV bulaşır. HIV tedavi edilmezse zaman içinde bağışıklık sistemi zayıflar ve bu durum AIDS evresine ilerler.

HIV (Dolayısıyla AIDS) Nasıl Bulaşır?

HIV, yalnızca belirli vücut sıvılarının başka bir kişinin vücuduna girmesiyle bulaşır. Bu sıvılar arasında kan, meni, vajinal sıvı, rektal (makat) sıvı ve anne sütü yer alır. Aşağıdaki yollar HIV’in (dolayısıyla AIDS’in) bulaşmasına neden olabilir:

• Korunmasız cinsel ilişki: HIV, korunmasız vajinal, anal veya oral cinsel temas sırasında vücut sıvılarının geçişiyle bulaşır. Kondom kullanımı bulaş riskini büyük oranda azaltır.
• Ortak enjektör veya iğne kullanımı: Özellikle uyuşturucu enjeksiyonu yapan kişiler arasında virüs doğrudan kana karışabilir.
• Anneden bebeğe bulaşma: HIV pozitif annelerden hamilelik, doğum veya emzirme dönemlerinde virüs bebeğe geçebilir. Ancak uygun tedaviyle bu risk neredeyse sıfırlanabilir.
• Kontrolsüz kan nakli veya organ nakli: Türkiye’de bu tür tıbbi işlemler sıkı denetlendiği için risk çok düşüktür.

AIDS (HIV) Bulaşmayan Durumlar

HIV, gündelik temaslarla veya basit sosyal etkileşimlerle bulaşmaz. Aşağıdaki durumlarda HIV geçişi olmaz:

• Tokalaşmak, sarılmak, aynı ortamda bulunmak
• Ortak tabak, çatal, bardak kullanmak
• Tuvalet, duş veya havuz paylaşmak
• Öksürük, hapşırık veya tükürük yoluyla
• Sivrisinek veya böcek ısırıklarıyla

Bu noktaların altını çizmek önemlidir: HIV, gündelik yaşamda bulaşmadığı halde toplumda hâlâ yanlış inanışlar mevcuttur. Doğru bilgiye sahip olmak hem korunma hem de damgalanmanın önlenmesi açısından büyük önem taşır.

Bulaşmayı Önlemenin Yolları

• Cinsel ilişkide her zaman kondom (prezervatif) kullanmak
• Temiz ve tek kullanımlık iğne/enjektör kullanmak
• Düzenli olarak HIV testi yaptırmak
• Riskli temas sonrası PEP (Temas Sonrası Korunma) tedavisine zamanında başlamak
• Yüksek risk altındakiler için PrEP (Koruyucu HIV İlacı) kullanmak

HIV ve AIDS, erken teşhis ve doğru korunma yöntemleriyle tamamen önlenebilir. Toplum olarak bilinçli olmak ve doğru kaynaklardan bilgi edinmek en etkili savunmadır.