HIV (İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü), belirli vücut sıvılarının doğrudan temasıyla bulaşan bir virüstür. Bu sıvılar arasında kan, meni, vajinal sıvı, rektal (makat) sıvı ve anne sütü yer alır. Virüs, yalnızca bu sıvıların doğrudan başka bir kişinin kan dolaşımına veya mukozalarına (ağız, vajina, penis ucu, anüs) girmesiyle bulaşabilir.
HIV’in Bulaşma Yolları
- Korunmasız cinsel ilişki: HIV’in en yaygın bulaşma yoludur. Korunmasız vajinal, anal veya oral cinsel ilişki sırasında vücut sıvılarının teması virüsün bulaşmasına neden olabilir.
- Ortak enjektör veya iğne kullanımı: Özellikle uyuşturucu enjeksiyonu yapan kişiler arasında virüsün doğrudan kana karışmasına yol açar.
- Anneden bebeğe bulaşma: Hamilelik, doğum veya emzirme sırasında HIV pozitif anneden bebeğe geçebilir. Ancak uygun tedaviyle bu risk %1’in altına düşürülebilir.
- Kan nakli veya organ nakli: Türkiye’de kan ve organ bağışları sıkı şekilde kontrol edilmektedir; bu nedenle bu yolla bulaşma riski çok düşüktür.
HIV Bulaşmayan Durumlar
HIV gündelik yaşamda kolay bulaşan bir virüs değildir. Aşağıdaki durumlarda HIV bulaşmaz:
- Tokalaşmak, sarılmak, aynı ortamda bulunmak
- Ortak tabak, çatal, kaşık kullanmak
- Tuvalet, duş veya havuz paylaşmak
- Öksürük, hapşırık veya tükürük yoluyla
- Sivrisinek veya böcek ısırıklarıyla
Bu tür temaslarla HIV bulaşmadığı bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Bu nedenle HIV pozitif bireylerle günlük sosyal etkileşimlerde herhangi bir risk yoktur.
HIV Bulaşma Riskini Azaltmanın Yolları
- Her cinsel ilişkide kondom (prezervatif) kullanmak
- HIV testi yaptırmak ve partnerinizin durumunu bilmek
- Temiz, tek kullanımlık iğne ve enjektör kullanmak
- Hamilelik planı varsa HIV testi yaptırmak
- Gerektiğinde PrEP (Koruyucu HIV İlacı) veya PEP (Temas Sonrası Koruma) kullanmak
Unutmayın: HIV, korunma yöntemleri doğru uygulandığında tamamen önlenebilir bir virüstür. Bilinçli olmak, test yaptırmak ve doğru bilgiye ulaşmak en güçlü korunma yöntemleridir.